Sonbaharla birlikte okulların açılması, havaların bir soğuyup bir ısınması ve kapalı alanlarda geçirilen sürenin artması derken, çocuklarda enfeksiyonların ve alerjik hastalıkların sıklığında artış yaşanıyor. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Manolya Hüma Şanlı “Zayıflayan bağışıklık sistemi ateş, öksürük, hapşırık, burun akıntısı, bulantı, kusma ve ishal gibi viral ve bakteriyel enfeksiyonlara kolaylıkla davetiye çıkarıyor. Ancak bağışıklık sistemini; günlük yaşantıda alınacak bazı basit önlemlerle güçlendirmek mümkün olabilmektedir” diyor. Dr. Şanlı, çocuklarda bağışıklığı güçlendirmenin 9 etkili yolunu anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
- Özellikle toplu taşıma araçlarında maske takmak
Son dönemde influenza ve covid gibi kış enfeksiyonlarının bulaşma ihtimalinin fazla olduğu toplu taşıma koşullarında öncelikli olacak şekilde düzgün maske kullanımı çok önemlidir. Hijyenik maske kullanımının, üst solunum yolu enfeksiyonlarının bulaş riskini ciddi oranda azalttığı su götürmez bir gerçektir.
- Yeterli ve kaliteli uyumak
Yapılan çalışmalar; saat 22.00-02.00 arasında derin uykuda olmanın, çocuklarda büyüme, gelişme ve bağışıklık sistemi için büyük önem taşıdığını ortaya koymaktadır. Yaşa göre değişmekle birlikte çocuklarda 9-12 saat uyku gerekir. Özellikle karanlıkta, gece uykularında oluşan melatonin, antioksidan özelliği ile vücuttaki bakteri ve toksinlerle savaşır, vücutta doku iyileşme hızını artırır.
- Bol su içmek
Yeterli su tüketimi; zararlı toksinleri vücuttan atarken, cilt, solunum sistemi, mide, bağırsaklar, böbrekler ve kalp-damar sağlığı başta olmak üzere vücudumuzun tüm fonksiyonları için büyük önem taşır. Yetersiz su tüketimi; eklem ağrıları, öksürük, kabızlık, idrar yolu enfeksiyonu, tansiyon düşüklüğü, baş ağrısı ve halsizlik gibi bir çok soruna yol açabilmektedir.
- Hijyene dikkat etmek
El ve yüz yıkamak, diş fırçalamak, duş almak, ayak hijyenine dikkat etmek çok önemlidir. Özellikle yemek öncesi ve tuvalet sonrası elleri iyice yıkamak enfeksiyonlardan korunmada temel kuraldır. Temiz hava almak ve özellikle sigara dumanından kaçınmak da çocukların bağışıklık sistemi için büyük önem taşımaktadır.
- Stresi yönetmeyi öğrenmek
Dr. Şanlı “Günümüzde çocuklarda yaygınlaşan aşırı stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara kolay yakalanmaya ve iyileşmenin gecikmesine neden olur. Aynı zamanda alerjik hastalıkları artırır, mide ve bağırsak sistemini bozar. Uyku bozukluğu yaparak büyüme hormonu ile tiroid hormonunun çalışma dengesini bozar. Kalp hızını artırarak hipertansiyona zemin hazırlar. Çocuklarla etkinlikler, aile içi pozitif iletişim, arkadaş ilişkileri vb iyileştirilmesi, stresi yönetmeyi öğrenmesi bağışıklık sistemini güçlendirir” diyor.
- Düzenli egzersiz yapmak
Düzenli egzersiz, kan dolaşımını artırarak solunum ve dolaşım sisteminin daha etkin çalışmasını, bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar. Çocuklar için günlük 1 saat fiziksel aktivite önerilir. Yürüyüş, koşu, bisiklete binme, yüzme veya açık havada oyun gibi aktiviteler çok faydalıdır. Egzersiz alışkanlığı kazanmak, çocukların zihinsel sağlığını da destekler.
- Aşılarını düzenli yaptırmak
Dr. Şanlı “Çocukları sadece hastalandığında değil, sağlıklı oldukları dönemde de çocuk doktoru kontrollerine götürmeliyiz. Rutin aşılarını ihmal etmemeli, doktorumuzun önerdiği özel aşı dediğimiz diğer aşılarla beraber; özellikle her yıl yenilenen grip aşısını geciktirmeden yaptırıp sağlıklı bir bağışıklık sisteminin oluşması için ilk adımı atmalıyız. Aşılar, bağışıklık sistemini mikroplara karşı önceden “hazırlayarak” en güçlü korumayı sağlar” diyor.
- Gereksiz antibiyotikten kaçınmak
Gereksiz antibiyotik kullanımı düzgün bağışıklık sistemini çökertir, yararlı hücre rezervini yok edip zararlı bakterilerin çoğalmasına, vücut direncinin düşmesine neden olur ve ek hastalıklara davetiye çıkarır. Grip ve nezle gibi virüs enfeksiyonlarının tedavisinde antibiyotik fayda sağlamaz. Bu nedenle doktorunuz gerekli görmedikçe antibiyotik kullanmayın.
- Dengeli ve sağlıklı beslenmesini sağlamak
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Manolya Hüma Şanlı “Dengeli ve sağlıklı beslenme bağışıklık hücrelerinin gelişimini destekler; besinlerden sağlanabilecek protein, demir, çinko, A, C, D ve E vitaminleri ve mineraller bağışıklık hücrelerinin üretimi ve işlevi için gereklidir. Büyüme ve bağışıklık için son derece kıymetli olan balı gibi omega-3’den zengin gıdalar ve fermente ürünler de sofrada mutlaka yerini almalıdır. Şekerli ve işlenmiş gıdalar bağışıklığı baskılar, aşırı şeker ve trans yağ içeren besinler iltihaplanmayı artırır, normal bağışıklık yanıtını bozar bu da hastalıklara yatkınlığı artırır. Tek tip beslenen (örneğin sadece makarna, fast food yiyen) çocuklarda vitamin eksiklikleri görülür ve bu da soğuk algınlığı, grip, zatürre gibi enfeksiyonlara karşı direnci azaltır” diyor.
EN
Deep Sleep Between 10 PM and 2 AM Is Essential!
With the arrival of autumn, the reopening of schools, fluctuating weather, and more time spent indoors, infections and allergic diseases among children are on the rise.
Dr. Manolya Hüma Şanlı, Pediatric Health and Diseases Specialist at Acıbadem Kozyatağı Hospital, explains:
“A weakened immune system easily invites viral and bacterial infections such as fever, cough, sneezing, runny nose, nausea, vomiting, and diarrhea. However, it is possible to strengthen immunity with a few simple lifestyle measures.”
Dr. Şanlı shared nine effective ways to boost children’s immune systems, along with important tips and warnings.
- Wearing a Mask in Public Transport
With the increased circulation of influenza and COVID-19 in colder months, proper mask use in crowded public transport is essential.
Scientific studies show that hygienic mask use significantly reduces the risk of upper respiratory tract infections.
- Getting Enough Quality Sleep
Research shows that being in deep sleep between 10:00 PM and 2:00 AM is crucial for children’s growth, development, and immune health.
Depending on age, children need 9–12 hours of sleep per night.
During nighttime sleep, melatonin—produced in the dark—acts as a powerful antioxidant, fighting bacteria and toxins while accelerating tissue repair in the body.
- Drinking Plenty of Water
Adequate water intake helps flush toxins from the body and supports the optimal functioning of all organs—skin, respiratory and digestive systems, kidneys, and cardiovascular health.
Insufficient hydration may cause joint pain, cough, constipation, urinary tract infections, low blood pressure, headaches, and fatigue.
- Maintaining Good Hygiene
Proper hygiene practices such as washing hands and face, brushing teeth, showering, and maintaining foot hygiene are essential.
Handwashing before meals and after using the toilet is the most basic rule of infection prevention.
Fresh air and avoiding exposure to cigarette smoke are also key to maintaining a strong immune system in children.
- Managing Stress
“Excessive stress, now increasingly common in children, weakens immunity, delays recovery, and increases susceptibility to infections,” says Dr. Şanlı.
Stress also worsens allergic diseases, disrupts the digestive system, and causes sleep disturbances, which in turn affect the balance of growth and thyroid hormones.
Positive family communication, healthy friendships, and creative activities help children manage stress and support immune resilience.
- Exercising Regularly
Regular exercise improves blood circulation and strengthens both the respiratory and immune systems.
Children should engage in at least one hour of physical activity daily—such as walking, running, cycling, swimming, or playing outdoors.
Exercise also supports mental health and emotional well-being.
- Keeping Vaccinations Up to Date
“Children should visit their pediatrician not only when sick but also for routine health checks,” Dr. Şanlı emphasizes.
Routine vaccinations should never be delayed, and annual flu shots should be administered promptly.
Vaccines help the immune system by ‘training’ it in advance to recognize and fight harmful microbes.
- Avoiding Unnecessary Antibiotics
Unnecessary antibiotic use disrupts the body’s natural balance by destroying beneficial bacteria, weakening immune defenses, and paving the way for new infections.
Antibiotics are ineffective against viral illnesses such as colds and flu.
Only use antibiotics when prescribed by your doctor.
- Ensuring a Balanced and Nutritious Diet
“Balanced nutrition supports the development of immune cells,” says Dr. Şanlı.
Proteins, iron, zinc, and vitamins A, C, D, and E are essential for immune function.
Natural foods such as honey, omega-3–rich fish, and fermented products should be included in daily meals.
Processed foods, refined sugar, and trans fats suppress the immune response and increase inflammation.
Children who eat a monotonous diet (for example, only pasta or fast food) often develop vitamin deficiencies, making them more vulnerable to infections such as colds, flu, and pneumonia.
