Doğal alanı bozulan kemirgenler, yerleşim yerlerine yöneliyor!
İstanbul Valiliği’nin kamusal alanlarda köpeklerin kontrolsüz beslenmelerini yasaklayan genelgesini değerlendiren Veteriner Hekim Dr. Burcu Çevreli, “Bilimsel araştırmalar, düzenli beslenemeyen hayvanlarda stres hormonlarının yükseldiğini, agresyonun arttığını ve hastalık riskinin çoğaldığını göstermektedir. Bu durum, toplum açısından daha tehlikeli sonuçlara yol açabilir.” dedi.
Sokaklarda kemirgen (fare, sıçan) ve haşere (hamam böceği, sinek, kene vb.) popülasyonunun artmasının, şehir ekolojisi ve halk sağlığı açısından çok iyi bilinen ve bilimsel olarak açıklanmış bir durum olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Çevreli, “Artışın temel nedenleri arasında yaşam alanlarının bozulması, inşaat faaliyetleri, altyapı kazıları, ağaçlık ve yeşil alanların azalması bulunmaktadır.” diye konuştu.
Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, İstanbul Valiliği’nin kamusal alanlarda köpeklerin kontrolsüz beslenmelerini yasaklayan genelgesini değerlendirdi.
Tek yönlü bir yasaklama yerine, bütüncül bir yaklaşım gerekiyor
Sokak hayvanlarına yönelik besleme yasaklarının, toplum sağlığı, hayvan refahı ve kentsel ekoloji açısından çok boyutlu sonuçlar doğuran düzenlemeler olduğunu dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Bu nedenle tek yönlü bir yasaklama yerine, bilimsel verilere dayanan bütüncül bir yaklaşım gerekmektedir. Bilimsel araştırmalar, düzenli beslenemeyen hayvanlarda stres hormonlarının yükseldiğini, agresyonun arttığını ve hastalık riskinin çoğaldığını göstermektedir. Bu durum, toplum açısından daha tehlikeli sonuçlara yol açabilir.” dedi.
Besleme yasağı popülasyonu azaltmaz
Sokak hayvanlarının bulundukları alanı koruma ve bu alanı dış tehditlere karşı savunma eğiliminde olduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Sokak köpeklerinde bu davranış, alan düzeninin korunması, yabancı sürülerin girişinin engellenmesi ve ekolojik dengenin sürdürülmesi açısından önemli bir rol oynar. Popülasyonun ani şekilde aç bırakılıp alandan uzaklaştırılması; yeni grupların alana girmesine (boş alan etkisi), popülasyon döngüsünün kontrolsüz şekilde devam etmesine
yol açar. Bu nedenle besleme yasağı popülasyonu azaltmaz, aksine dengesiz ve öngörülemez hale getirir.” diye konuştu.
Sokak köpekleri yeni besin kaynakları arayacak
Besleme noktalarının tamamen yasaklanmasının, hayvanların yeni besin kaynakları aramak için çöp konteynerlerine yönelmesine, trafik riskinin artmasına, insanlarla kontrolsüz karşılaşmaların çoğalmasına neden olacağını da ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Bu da sokak hayvanı–insan temasını azaltmak yerine artırarak, halk sağlığı açısından etkili bir çözüm sunmamaktadır.” ifadesinde bulundu.
Kemirgen ve haşerelerin artmasının nedenleri neler?
Sokaklarda kemirgen (fare, sıçan) ve haşere (hamam böceği, sinek, kene vb.) popülasyonunun artmasının, şehir ekolojisi ve halk sağlığı açısından çok iyi bilinen ve bilimsel olarak açıklanmış bir durum olduğunu da söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Artışın temel nedenleri arasında yaşam alanlarının bozulması, inşaat faaliyetleri, altyapı kazıları, ağaçlık ve yeşil alanların azalması bulunmaktadır. Doğal alanı bozulan kemirgen ve böcekler, besin ve barınak bulmak için yerleşim alanlarına yönelir. Düzensiz ilaçlama, yanlış kimyasal kullanımı, sadece bazı bölgelerin ilaçlanması, açıkta bırakılan çöpler, düzenli toplanmayan organik atıklar ve kapaksız veya kırık çöp kutuları haşere popülasyonunun kontrolsüz şekilde bir bölgede azalırken diğer bölgede artmasına neden olabilir.” şeklinde konuştu.
Popülasyonu yok etmek değil, sağlıklı şekilde yönetmek gerekir
Besleme yasakları sonucu sokak hayvanı sayısında azalma olacağının öngörüldüğüne işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, şöyle devam etti:
“Bu durum gerçekleştiğinde ortaya çıkabilecek durumlardan birisi zoonotik hastalık riskinin artması diğeri ise ekolojik boşluk etkisinin ortaya çıkmasıdır. Şehirlerde kedilerin popülasyonunun azalması kemirgen ve haşere sayısını katlanarak artırır. Bu da zoonotik hastalıkların yayılma riskini ciddi şekilde artırır. Sokak köpekleri kemirgenlerle rekabet eder, çöplük ve açık alanlarda fare popülasyonunu baskılar. Bu durum; Leptospiroz, hantavirüs gibi kemirgen kaynaklı zoonozları azaltabilir. Köpeklerin tamamen ortadan kaldırılması fare ve çöpteki haşerelerin artırmasına neden olur (ekolojik boşluk etkisi). Popülasyonu yok etmek değil, sağlıklı şekilde yönetmek çevresel riskleri minimize eder.”
Bütün hayvanlar eşit doğar!
Toplumun her bireyinin, hayvanların korunmasına ilişkin kanuni yükümlülüklere uygun davranmakla yükümlü olduğunu dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Bütün hayvanlar eşit doğar ve yaşamak herkes kadar onların da hakkıdır. Bu hak kanunla korunur, vicdanla güçlenir.” şeklinde sözlerini tamamladı.
EN
Hungry Stray Animals Become More Aggressive!
Disturbed Natural Habitats Drive Rodents Into Residential Areas**
Evaluating the recent directive by the Istanbul Governorship that prohibits uncontrolled feeding of dogs in public spaces, Veterinarian Dr. Burcu Çevreli warned:
“Scientific studies show that irregular feeding elevates stress hormones in animals, increases aggression, and heightens disease risk. This may create more dangerous outcomes for society.”
Dr. Çevreli emphasized that the rise in rodent (mice, rats) and pest (cockroaches, flies, ticks, etc.) populations in urban areas is a well-known and scientifically documented phenomenon:
“The primary causes include habitat destruction, construction activities, infrastructure excavations, and the reduction of green and wooded areas.”
Dr. Burcu Çevreli, Lecturer in the Department of Physiology at Üsküdar University School of Medicine, shared her evaluations regarding the feeding ban.
A One-Sided Ban Is Not Enough: A Holistic Approach Is Needed
Highlighting that feeding bans have multidimensional consequences for public health, animal welfare, and urban ecology, Dr. Çevreli stated:
“Instead of a one-sided prohibition, a holistic approach based on scientific evidence is required. Research clearly shows that irregularly fed animals experience higher stress, increased aggression, and greater disease susceptibility — all of which pose additional risks to society.”
A Feeding Ban Does Not Reduce Population
Dr. Çevreli explained that stray animals naturally defend their territories to maintain ecological balance:
“Dogs protect the area they live in, prevent foreign packs from entering, and help maintain territorial order. Suddenly starving and removing them from an area creates ‘vacant territory’ — new groups enter, and the population cycle continues uncontrollably.
Therefore, feeding bans do not reduce the population; they make it more unstable and unpredictable.”
Stray Dogs Will Seek New Food Sources
Completely banning feeding points drives animals toward garbage containers, increasing traffic risks and uncontrolled human–animal encounters.
“This does not reduce contact between people and animals — it increases it — and fails to offer an effective public-health solution,” she noted.
Why Are Rodents and Pests Increasing?
Dr. Çevreli highlighted the ecological reasons behind the rise in pest populations:
“Rodents and insects move into residential areas when their natural habitats are destroyed. Irregular pesticide use, incorrect chemicals, partial spraying, exposed garbage, improperly collected organic waste, and broken or lidless trash bins cause pest populations to decrease in one area while exploding in another.”
The Goal Should Not Be Elimination, But Healthy Population Management
Pointing to the belief that the feeding ban will reduce the number of stray animals, Dr. Çevreli cautioned against its consequences:
“If canine and feline populations drop, zoonotic disease risk increases and the ‘ecological vacancy effect’ emerges.
Fewer cats mean more rodents and pests — which increases the risk of zoonotic diseases.
Stray dogs suppress rodent populations around dumpsters and open areas, reducing diseases such as leptospirosis and hantavirus.
Eliminating dogs entirely would lead to a surge in rodents and pests. The aim should not be eradication, but healthy population management to minimize environmental risks.”
“All Animals Are Born Equal”
Dr. Çevreli concluded with a reminder of ethical responsibility:
“Every member of society must act in accordance with the laws protecting animals. All animals are born equal, and the right to live belongs to them as much as it does to humans. Law protects this right; conscience strengthens it.”
