Kalp ameliyatı geçiren hastalar iyileşme döneminde bazı önemli kriterlere dikkat etmek durumunda. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ünal Aydın, yara bakımından ağrıya, banyodan beslenmeye, enfeksiyon bulgularından hareket kısıtlılıklarına kadar tüm kritik noktaları ayrıntılarıyla anlattı. Aydın, hızlı iyileşme için doğru beslenme, uygun pozisyon, doğru antiseptik kullanımı ve düzenli yara takibinin önemine dikkat çekti.
YARA İYİLEŞMESİ NEDEN BU KADAR KOMPLEKS BİR SÜREÇ?
Prof. Dr. Ünal Aydın, yara iyileşme sürecinin vücutta çok katmanlı bir mekanizmanın çalıştığı bir dönem olduğunu belirterek, “Kalp ameliyatı sonrası vücutta yoğun bir immünokimyasal süreç devreye girer. Dışarıdan hafif kızarıklık, kabarıklık ve iyileşmeye doğru cilt seviyesine inme gibi aşamalar görürüz. Oysa içeride dokular arası iletişim çok daha kompleks ilerler. Yara zamanla küçülür, iz azalır ve cilt görünümü normale döner.” Dedi.
KALP AMELİYATINDAN SONRA AĞRI NORMAL MİDİR? NE KADAR SÜRER?
Aydın iyileşme döneminde hafif ağrının beklenen bir durum olduğunu belirterek, “Hastalar hareketle artan hafif ağrı hissedebilir. Bu kasların ve dokuların iyileşme sürecine bağlıdır. Ancak bir bölgede diğer alanlara kıyasla belirgin bir ağrı artışı, şişlik, kızarıklık, renk değişikliği veya akıntı varsa bu normal değildir. Bu durumda mutlaka doktora başvurulmalıdır.” Şeklinde konuştu.
YARA BÖLGESİ NASIL TEMİZLENMELİ?
Aydın, yıllarca kullanılan batikonun artık önerilmediğini vurgulayarak modern yaklaşımı şöyle özetledi:
“Batikon cildi kurutuyor ve tahrişe yol açabiliyor. Yeni dönemde klorozasit içerikli şeffaf solüsyonları öneriyoruz. Bu solüsyonlar hem biyouyumlu hem de mikroorganizmalara karşı oldukça etkili. Yara bölgesini su kıvamındaki bu solüsyonla nazikçe silmek yeterlidir.”
HANGİ SABUN VE ANTİSEPTİKLER KULLANILMALI?
Prof. Dr. Ünal Aydın, özel sabun kullanmaya gerek olmadığını belirterek şu bilgileri verdi:
“Normal bir sabun yeterlidir. Önemli olan cildi tahriş etmeyen, biyouyumlu antiseptikler kullanmaktır. Klorozasit içerikli solüsyonlar bu açıdan oldukça güvenlidir.”
NE ZAMAN BANYO YAPILABİLİR?
Banyo ihtiyacının ameliyat sonrası sık sorulan bir konu olduğunu belirten Aydın: “Hastalar taburcu olduktan sonra özel bir uyarı yoksa banyo yapabilir. Sabunlu su yaranın üzerinden akmalı, ovma veya fırçalama yapılmamalıdır. Ardından bölge bol suyla durulanmalı ve yumuşak bir havluyla nazikçe kurulanmalıdır. Banyo, hastaların psikolojik olarak da rahatlamasını sağlar.” İfadelerini kullandı.
YARANIN ENFEKTE OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Enfeksiyon belirtilerine karşı uyanık olunması gerektiğini vurgulayan Aydın’a dikkat edilmesi gereken sinyalleri paylaştı:
- Yaranın koyu kırmızı bir renge dönmesi
- Bölgesel ısı artışı
- Artmış ağrı
- Az veya çok miktarda akıntı
- Ateş, halsizlik ve yorgunluk
Bu bulgular yara iyileşmesinin bozulduğunu veya enfeksiyon başladığını gösterebilir.
YATARKEN VE OTURURKEN HANGİ POZİSYONLARA DİKKAT EDİLMELİ?
Kalp ameliyatlarında göğüs kemiği (sternum) kesildiği için hastaların ilk haftalarda pozisyon konusunda dikkatli olması gerektiğini söyleyen Aydın, şu uyarıları yaptı: “Tek kol üzerine yüklenmek, ani dönmek, çekme-itme hareketleri kemik iyileşmesini bozabilir. Hastalar destek alarak yatıp kalkmalı ve asimetrik güç oluşturan hareketlerden uzak durmalıdır. Bazı hastalarda stabilizasyon için korse de kullanılabilir. Bu hassas süreç yaklaşık 2–4 hafta sürebilir.”
HIZLI İYİLEŞME İÇİN NASIL BESLENİLMELİ?
Prof. Dr. Ünal Aydın, metabolizmanın ameliyat sırasında yoğun çalıştığını ve depoların tükendiğini belirterek beslenmenin kritik önem taşıdığını söyleyerek, “Protein, vitamin, mineral ve kalori mutlaka yeterli alınmalıdır. Diyabet hastalarında glisemik kontrol ihmal edilmemelidir. Sistemik hastalığı olmayan bireylerde protein ağırlıklı beslenme iyileşmeyi hızlandırır.” Dedi.
YARA NE KADAR SÜREDE İYİLEŞİR?
Yara iyileşmesinin kişiden kişiye değiştiğini belirten Aydın, süreci etkileyen faktörleri şöyle özetledi:
- Hastanın yaşı
- Kilo durumu
- Ek hastalıkları (diyabet, böbrek yetmezliği vb.)
- Ameliyatın kapsamı
- Kesinin büyüklüğü ve yeri
Genelde yara yüzeyi 2–4 hafta içinde belirgin şekilde toparlar.
DİKİŞLER VE STAPLERLER NE ZAMAN ALINIR?
Prof. Dr. Ünal Aydın sözlerine şöyle devam etti:
“Her şey yolunda gidiyorsa dikiş veya staplerler 10–15 gün arasında alınabilir. Bu süre sonunda cilt altı dokular yeterli seviyede kaynamış olur. Dikişler alındıktan sonra iyileşme normal seyrinde devam eder.”
AMELİYAT SONRASI POZİSYON HATALARI YARA İYİLEŞMESİNİ NASIL ETKİLER?
Prof. Dr. Aydın, yanlış pozisyonun yalnızca kemiği değil yara dokusunu da etkilediğini belirterek, “Sternum iyileşmesi bozulduğunda cilt ve cilt altı dokular da stabilitesini kaybeder ve yara iyileşmesi gecikir. Bu nedenle hastalar ilk haftalarda her hareketi kontrollü yapmalıdır.” Şeklinde bilgi verdi.
YARA BAKIMINDA SIK YAPILAN HATALAR
Aydın’ın altını çizdiği yaygın hatalar:
- Yaranın sertçe ovulması
- Uygun olmayan antiseptik kullanımı
- Sıkı kıyafetlerle baskı uygulanması
- Nemli bırakılması
- Kontrol randevularının aksatılması
EN
Everything You Need to Know About Wound Care After Heart Surgery
Patients who undergo heart surgery must pay close attention to several important factors during the recovery period. Cardiovascular Surgery Specialist Prof. Dr. Ünal Aydın explains all critical points in detail — from wound care and pain management to bathing, nutrition, infection symptoms, and movement restrictions. Aydın emphasizes the importance of proper nutrition, correct positioning, appropriate antiseptic use, and regular monitoring for fast and healthy recovery.
WHY IS WOUND HEALING SUCH A COMPLEX PROCESS?
According to Prof. Dr. Aydın, wound healing after heart surgery involves a multilayered biological mechanism:
“Following heart surgery, an intense immunochemical process begins. Externally, we may observe redness, mild swelling, and gradual flattening of the incision. However, internally, the communication between tissues is far more complex. Over time, the wound shrinks, the scar fades, and the skin gradually returns to its natural appearance.”
IS PAIN NORMAL AFTER HEART SURGERY? HOW LONG DOES IT LAST?
Aydın explains that mild pain during recovery is expected:
“Patients may feel discomfort that increases with movement due to healing tissues and muscles. However, significant pain in one specific area — especially accompanied by swelling, redness, discoloration, or discharge — is not normal. In such cases, medical evaluation is necessary.”
WHICH SOAPS AND ANTISEPTICS SHOULD BE USED?
According to Aydın:
“There is no need for special soap. A regular mild soap is enough. What matters most is using biocompatible antiseptics — and chlorhexidine-based solutions are highly reliable in this regard.”
WHEN CAN PATIENTS TAKE A SHOWER?
Showers are among the most common concerns after surgery. Aydın explains:
“Unless there is a specific restriction at discharge, patients can take a shower. Soapy water should simply run over the incision — no scrubbing or rubbing. After rinsing thoroughly, the area should be dried gently with a soft towel. Taking a shower also supports psychological well-being.”
SIGNS OF A WOUND INFECTION
Aydın stresses the importance of recognizing early warning signs:
- Dark red discoloration around the wound
- Localized warmth
- Increased pain
- Mild or excessive discharge
- Fever, fatigue, overall weakness
These symptoms may indicate impaired healing or the beginning of an infection.
WHAT POSITIONS SHOULD BE AVOIDED WHILE SITTING OR LYING DOWN?
During heart surgery, the sternum (breastbone) is opened, making early postoperative positioning essential.
Aydın warns:
“Putting weight on one arm, sudden twisting movements, or pulling/pushing actions can disrupt bone healing. Patients should use support when getting in and out of bed and avoid asymmetric movements. In some cases, a stabilization brace may be recommended. This sensitive period lasts about 2–4 weeks.”
WHAT TO EAT FOR FASTER RECOVERY
Aydın highlights the metabolic demands of surgery:
“The body works intensively during and after surgery. Protein, vitamins, minerals, and adequate calories are essential. For patients with diabetes, blood sugar control must not be neglected. In individuals without systemic disease, a protein-rich diet accelerates healing.”
HOW LONG DOES IT TAKE FOR THE WOUND TO HEAL?
Healing varies from person to person and depends on several factors:
- Age
- Weight status
- Chronic conditions (diabetes, kidney disease, etc.)
- Extent of the surgery
- Size and location of the incision
In general, surface healing becomes noticeable within 2–4 weeks.
WHEN ARE STITCHES AND STAPLERS REMOVED?
Aydın explains:
“If everything progresses normally, sutures or staples can be removed between days 10 and 15. By this time, the underlying tissues have usually bonded adequately. Healing continues naturally afterward.”
HOW DO POSITIONING ERRORS AFFECT WOUND HEALING?
Incorrect positioning affects not only the sternum but also the soft tissues:
“If sternal healing is disrupted, the stability of the skin and subcutaneous tissues is also affected, causing delayed healing. For this reason, patients must control their movements during the first weeks.”
COMMON MISTAKES IN WOUND CARE
Aydın lists the most frequent errors:
- Scrubbing or rubbing the wound
- Using inappropriate antiseptics
- Wearing tight clothing that creates pressure
- Allowing moisture to remain on the incision
- Skipping follow-up appointments
