Kan kanserlerinin başında gelen lösemi tüm çocukluk çağı kanserlerinin yüzde 35’ini oluşturuyor. Başlangıçta genellikle soğuk algınlığı veya grip benzeri belirtilerle kendisini gösterebilen löseminin aileler tarafından fark edilmesi zaman alabiliyor. Tekrarlayan veya tedaviye rağmen geçmeyen bu tür rahatsızlıkların önemsenerek alanında uzman doktora başvurulması önem taşıyor. Çünkü lösemide, erken tanı ve gelişmiş tedavi yöntemleri hastanın yaşam şansını büyük ölçüde artırabiliyor. Kan hücrelerinin kemik iliğinde kontrolsüz ve anormal şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan bir kan kanseri olan lösemi, hastaya özel planlanan doğru yöntemlerle tedavi edilebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Ahmet Demir, “2-8 Kasım Lösemili Çocuklar Haftası” nedeniyle löseminin belirtileri hakkında bilgi vererek, farkındalığın önemine dikkat çekti.
Kansızlık ve enfeksiyonlara yatkınlık görülebilir
Normalde kemik iliği, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositleri dengeli bir şekilde üretir. Lösemide ise bu denge bozulur, olgunlaşmamış beyaz kan hücreleri (blastlar) hızla çoğalır ve normal kan hücrelerinin üretimini engeller. Bu durum kansızlık, enfeksiyonlara yatkınlık ve kanama eğilimi gibi belirtilere yol açar. Lösemi, çocukluk çağı kanserleri arasında en sık görülen türdür. Tüm çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %30-35’ini oluşturur. Çocuklarda en sık görülen tipi Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL)’dir; çocukluk çağı lösemilerinin yaklaşık %75-80’ini oluşturmaktadır. İkinci sıklıkta ise Akut Myeloid Lösemi (AML) gelmektedir.
6 risk faktörüne dikkat!
1. Genetik ve kalıtsal faktörler: Bazı doğumsal (konjenital) sendromlar lösemi riskini belirgin biçimde artırır. Bunlar Down sendromu (Trizomi 21), Fanconi anemisi, Bloom sendromu, Ataksi-telenjiektazi, Klinefelter sendromu, Neurofibromatozis tip 1 (NF1) şeklinde sıralanabilir.
2. Radyasyon Maruziyeti: Yüksek doz iyonize radyasyon, çocukta lösemi riskini artırabilmektedir. Anne karnında yüksek doz radyasyon almak da risk faktörüdür.
3. Kemoterapi veya Diğer İlaçlara Maruziyet: Daha önce başka bir kanser türü nedeniyle kemoterapi (özellikle alkilleyici ajanlar, topoizomeraz inhibitörleri) alan çocuklarda sekonder yani ikincil lösemi gelişebilir.
4. Çevresel ve Kimyasal Etkenler: Benzen gibi organik çözücülere maruziyet, tarım ilaçları (pestisitler), ağır metaller veya endüstriyel kimyasallara dikkat edilmelidir.
5. Bağışıklık Sistemi Bozuklukları: Doğumsal immün yetmezlikler (örneğin Wiskott-Aldrich sendromu SCID), edinsel immün baskılanma (örneğin organ nakli sonrası immünsupresif tedavi) önemli nedenlerdir.
6. Diğer Olası Faktörler: Bazı viral enfeksiyonlar da etkili olabilir.
Löseminin 8 belirtisini önemseyin!
Çocukluk çağı lösemisi, başlangıçta genellikle soğuk algınlığı veya grip benzeri belirtilerle ortaya çıkabilir. Bu nedenle aileler tarafından fark edilmesi güç olabilir Ancak belirtiler genellikle uzun sürer, tekrarlayıcıdır ve tedaviye rağmen geçmez:
1. Kansızlık (Anemi) belirtileri: Halsizlik, çabuk yorulma, baş dönmesi vs.
2. Kanama eğilimi: Diş eti, burun kanamaları, ciltte morluklar
3. Enfeksiyonlara yatkınlık: Sık veya uzun süren enfeksiyonlar
4. Kemik ve eklem ağrıları
5. Karın şişliği veya kitle
6. Lenf bezlerinde büyüme: Boyun, koltuk altı veya kasık bölgesinde ağrısız şişlikler
7. Genel durum değişiklikleri: İştahsızlık, kilo kaybı, gece terlemeleri
8. Nörolojik belirtiler: Özellikle ileri evrelerde- Baş ağrısı, kusma, görme bozukluğu, denge sorunları
Kesin tanı “Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi” ile konuluyor
Tanı süreci, hekimin hastanın belirtilerini ve muayene bulgularını değerlendirmesiyle başlamaktadır. Solukluk, morluk, ateş, lenf bezi büyümesi, karında şişlik, kemik ağrısı gibi bulgular sorgulanır. Karaciğer ve dalak büyüklüğü, lenf nodları, ciltte peteşi/ morluk gibi fizik muayene bulguları not edilir. Ancak yalnızca bu bulgular ile tanı konulmaz, laboratuvar incelemeleri de gerekmektedir. Sonrasında, gerekli kan testleri (Tam kan sayımı ve Periferik yayma) testleri yapılmaktadır. Kesin tanı ise, kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi ile konulmaktadır. Lösemi tanısının altın standardıdır.
Lösemide erken tanı tedavi başarısı için önemli
Lösemi hızla ilerleyen ancak erken teşhis edildiğinde tedaviyle tamamen iyileşme şansı yüksek bir hastalıktır. Çocukluk çağı akut lenfoblastik lösemisinde (ALL) erken tanı ve uygun tedaviyle iyileşme oranı oldukça yüksektir. Hastalık ileri evrede tanındığında organ tutulumu artar, tedavi süreci zorlaşır ve başarı oranı düşebilir. Erken tanı konulan çocuklarda, ciddi kansızlık, enfeksiyon ve kanama gelişmeden tedavi başlanabilir. Dalak, karaciğer, beyin gibi organlarda yayılım oluşmadan müdahale edilir. Bu sayede hem hayati risk hem de tedaviye bağlı yan etkiler azalır. Lösemi erken evrede yakalandığında, genellikle daha kısa süreli ve daha az yoğun kemoterapi protokolleri yeterli olur. Ailelerin ve çocuğun psikolojik yükünü azaltır. Uzun hastane yatışları ve komplikasyonlar önlenebilir.
Lösemiler yüksek oranda tedavi edilebilir hastalıklardır. Tanı anında ailelerde ciddi bir psikolojik travma ortaya çıkabilse de tedaviye odaklanmaları, doktorlarıyla iyi bir koordinasyonla motive olmaları çok önemlidir. Ebeveynler belirti ve bulguların farkında olmalı ve vakit kaybetmeden hekime başvurmalıdır.
EN
Symptoms You Think Are a Cold May Actually Signal Leukemia
Leukemia, one of the most common blood cancers, accounts for 35% of all childhood cancers. In its early stages, leukemia often presents with symptoms similar to a cold or flu, which can delay recognition by families. Recurrent or persistent symptoms that do not improve with treatment should be taken seriously and evaluated by a medical specialist. Early diagnosis and advanced treatment methods can significantly improve survival rates in leukemia.
Leukemia is a type of blood cancer caused by the uncontrolled and abnormal proliferation of blood cells in the bone marrow. With individualized treatment strategies, it can be effectively managed. Prof. Dr. Ahmet Demir from the Department of Pediatrics at Memorial Ankara Hospital emphasized the importance of awareness during “Childhood Leukemia Awareness Week” (November 2–8) and explained the main symptoms of the disease.
Anemia and Susceptibility to Infections
Under normal conditions, the bone marrow produces red blood cells, white blood cells, and platelets in a balanced way. In leukemia, this balance is disrupted: immature white blood cells (blasts) multiply rapidly, preventing the production of normal blood cells. This leads to anemia, increased risk of infection, and bleeding tendencies.
Leukemia is the most common type of cancer in childhood, accounting for 30–35% of all pediatric cancers. The most frequent form is Acute Lymphoblastic Leukemia (ALL), responsible for 75–80% of childhood leukemia cases, followed by Acute Myeloid Leukemia (AML).
Six Major Risk Factors
- Genetic and hereditary factors: Certain congenital syndromes significantly increase leukemia risk, such as Down syndrome (Trisomy 21), Fanconi anemia, Bloom syndrome, Ataxia-telangiectasia, Klinefelter syndrome, and Neurofibromatosis type 1 (NF1).
- Radiation exposure: High-dose ionizing radiation, even prenatally, can raise the risk.
- Chemotherapy or medication exposure: Children previously treated for other cancers with chemotherapy (especially alkylating agents, topoisomerase inhibitors) may develop secondary leukemia.
- Environmental and chemical exposure: Contact with benzene, pesticides, heavy metals, or industrial chemicals should be avoided.
- Immune system disorders: Both congenital (e.g., Wiskott-Aldrich syndrome, SCID) and acquired immunodeficiencies (e.g., post-transplant immunosuppression) are important risk factors.
- Other possible causes: Certain viral infections may also contribute.
Eight Symptoms Families Should Watch For
Leukemia in children can begin with cold- or flu-like symptoms that persist or recur despite treatment. The key warning signs include:
- Anemia symptoms: Fatigue, weakness, dizziness.
- Bleeding tendency: Gum or nosebleeds, bruising on the skin.
- Frequent or prolonged infections.
- Bone and joint pain.
- Abdominal swelling or palpable mass.
- Swollen lymph nodes: Painless lumps in the neck, armpits, or groin.
- General symptoms: Loss of appetite, weight loss, night sweats.
- Neurological signs: In advanced stages—headache, vomiting, vision or balance problems.
Diagnosis: Bone Marrow Aspiration and Biopsy
Diagnosis begins with a doctor’s evaluation of symptoms and physical findings such as paleness, bruising, fever, lymph node enlargement, abdominal swelling, or bone pain. Liver and spleen size, lymph nodes, and skin findings like petechiae are also assessed.
However, diagnosis cannot be made based on these signs alone—laboratory tests such as complete blood count and peripheral smear are required.
The definitive diagnosis is made through bone marrow aspiration and biopsy, which is the gold standard in leukemia diagnosis.
Early Diagnosis Is Crucial for Successful Treatment
Leukemia progresses rapidly but is highly curable when detected early. In childhood Acute Lymphoblastic Leukemia (ALL), early diagnosis and appropriate treatment result in very high recovery rates.
When the disease is identified in advanced stages, organ involvement increases, making treatment more complex and less effective.
Early diagnosis allows treatment to begin before severe anemia, infection, or bleeding develop and before organs such as the liver, spleen, or brain are affected. This reduces both life-threatening risks and treatment-related side effects.
When caught early, leukemia often requires shorter and less intensive chemotherapy protocols, reducing psychological stress for the child and family and preventing long hospital stays and complications.
A Message to Families
Leukemia is a highly treatable disease. While the diagnosis can be traumatic for families, maintaining hope, motivation, and close coordination with doctors is essential.
Parents should be vigilant about persistent symptoms and seek medical attention without delay — because in leukemia, every day counts.
