DR. EYYÜB YILMAZ RAMAZAN AYI YAZI DİZİSİ – 1
Birinci bölümde sahur için harika tarifler aldık sizden. Bu bölümde Ramazan’da susuzluğumuzu nasıl gidereceğimizi konuşalım. Nelere dikkat edelim bu anlamda?
Yağın vücutta suyu tutucu özelliği vardır. Zeytinyağının da, tereyağının da bu özellikleri vardır.
Yumurtanın yanında salata yemeyin!
Ne demek suyu tutucu özellik?
Yağı vücut yakana kadar, o suyu tutuyor. Atalarımız demiş ya; “İçme suyu tatlıdan sonra yanarsa yansın, iç suyu yağdan sonra donarsa donsun.” Orada ifade edilmek istenen şey, yağın hazmı için o suya ihtiyacı olduğudur. Yağ, susuz hazmolmaz. O yüzden bol tereyağlı bir yumurta, yanına iki bardak çay içilebilir. Ama bu şu anlama gelmiyor, bu çay dört bardağa çıkarsa yumurtayı hazmedemezsiniz. O zaman yumurta çürür. İki yumurta yediğiniz zaman, üzerine çok salata yiyemezsiniz. Çok salata yerseniz yumurta hazmolmaz. O da alerji yapar. Dolayısıyla sahur yapayım derken bütün gün gazla dolaşırsın. Bütün gün hazımsızlık yaşarsınız. Bu sizin tuttuğun orucun eziyete dönüşmesine neden olur.
Sahurda asla et yemeyin!
Bir insanın sahurda yapacağı en büyük hata, et yemektir. Mesela sahurda kavurma yediniz varsayalım, kavurma yedikten sonra üçüncü saatten itibaren hazım süreci başladığından, aşırı derecede üre açığa çıkıyor. Ürenin atılımı suya bağlıdır. 100 gram etten gelen ürenin atılabilmesi için 500 gram su lazım.
Sahurda pilav yedikten sonra üzerine aşırı su içmeyin.
Sahurda pilav yemenin sakıncası var mı?
Sahurda pilav yiyebilirsiniz. Pilav sebzelerle pişirilmeli, mantarla pişirilmeli, nohutla pişirilmeli, domatesle, et suyuyla pişirilmeli ve pilav yenildikten sonra üzerine aşırı su içilmemesi gerekir. Eğer susuz kalacağım diye üzerine çok su içerseniz ve sebzesiz pişirmişseniz, kan şekeriniz öğleden sonra öyle bir hızlı düşecek ki, içiniz gidecek ve eliniz ayağınız titreyecek. Çünkü aşırı insülin yanıtı verecek. Ama pilav yedikten sonra suyu az içerseniz bu sorunu yaşamazsınız. Biraz susarsınız ama sebzeli pilavdaki sebzelerin suyu bu açığı kapatır.
Peki iftarda yaptığımız en büyük hata ne?
İftara aşırı su içerek başlamak.
Suyla başlamamak mı lazım? Orucu ne ile açalım o halde?
Bir insanın iftarda yapabileceği en güzel şey; iftarını 1 ya da 2 bardak suyla açıp, bir tane hurma yemek olmalı. Ama o suyun mide ısısına gelip, mideyi terk etme süresi vardır. Kişinin o süreyi beklemesi lazım. Eğer sıcak su içerseniz hemen terk eder. 5-10 dakika içinde terk eder. Soğuk içersen bu 5 – 10 dakika daha gecikir.
O süreyi beklersek ne olur, beklemezsek ne olur?
Kişi iftarı suyla açtı diyelim. Üzerine çorbayı da içti. Üzerinde de yemek yedi. 15 dakika geçti ve su mideyi terk etti ve bağırsağa gitti. Bağırsaklar bütün gün susuz olduğu için bu suyu hemen emecek ve kana geçecek. Kan bütün gün susuzdu ve zaten 1 litre su eksiği var. Bir litre su eksik olan bir vücudu hayal et, o da hazır su buldu, hazma güç verir. Bir tane hurma yedirdim ya, o hurmanın amacı o hazma güç vermek içindir. Burası çok önemli bir detay. O hurma midenin hazmedebilme enerjisini temin ediyor. Bunun sayesinde kişi yediklerinden daha çok fayda sağlıyor.
Bu beslenme hatasına dikkat! Kalp krizi yapıyor, çabuk yaşlandırıyor…
İftardan sonra niye kalp krizi geçirilir?
Bol bol su ve bol bol et yemeği yemek, üzerine de tatlı yemek bunu tetiketebilir. Çünkü vücut bütün gün susuzdu. Kandan 1 litre su eksikti. Kan iyice yoğunlaşmıştı. O haldeyken mideyi doldurduğunuzda onları hazmetmesi gerekiyor. Hazmetmek için asit lazım, onu da kandan gönderecek. Önden hurma yemediysen enerji de olmayacak. Dolayısıyla kan iyice yoğunlaşacak. Yemekten sonra da kişi ben çok yoruldum diyerek uyuyakalırsa, bu uyku da kanın akışını yavaşlatacağı için pıhtılaşma başlayacaktır. Böylece kişi kalp krizi riskini arttırmış olur. Biz bu yüzden de çok hızlı yaşlanıyoruz. Bu aynı zamanda görme kusuru yapıyor. Cinsel fonksiyon bozukluğu yapıyor. Hafızayu zayıflatıyor.
İftarda tatlı tüketiminde dikkat edilmesi gerekenler neler?
Tatlının iftardan en erken 2 saat geçecek yenilmesi gerekir. İftarlarını yapsınlar, teravih namazlarını kılsınlar, bolca çaylarını içsinler birkaç saat geçtikten sonra canları hala tatlı çekiyorsa yiyebilirler. Bu piskolojik bir ihtiyaç, bedenin buna ihtiyacı yok aslında. O yüzden tatlıyı tadımlık almalarını öneriyorum.
Kan değerlerini yükselten müthiş nitelikli tatlı: Fitella
İlla iftarda tatlı yemek isteyenler ne yapacaklar ya da hangi tatlıyı tüketsinler?
Ben kabak tatlısını bol tahinli, bol doğru cevizli bir öğünün parçası gibi değerlendirebilirim. Bu bir gıdadır ve yenir. Ama et yemişsem bir süt tatlısını yemem. Bir baklavayı, eğer ki o öğünde pilav yoksa, yerim. Yani sofraya bu şekilde entegre edilirse problem olmaz. Yani asıl önemli olan yemeği problemsiz hale getirebilmeyi insanlara öğretmek.
Öte yandan bir de gerçekten nitelikli ve besleyici tatlılar vardır. Kan değerlerini yükselten bir tatlı: Fitella. Bizim restoranda yaptığımız bir tatlı bu. Keçi boynuzu özü, tozu ya da kavrulmamış tahin. Bahar çiçeklerinden gelen bir bal. Üzerine ceviz ve kakao yağı veya kakao, biraz bitter çikolata ekliyoruz ve bunları eritiyoruz. Daha sonra zeytinyağı, Hindistan cevizi sütü ya da yerli badem sütü ekliyoruz ve robottan geçiriyoruz. Sonra bu karışımı orman meyveleriyle de karıştırıyoruz ve servis ediyoruz.
Oruçta baş ağrısı neden kaynaklanıyor?
Sağlıklı bir oruç tutup tutmadığınızın bir testi vardır. Yani eğer ki siz akşama doğru şiddetli baş ağrılığıyla gelmişseniz, vücudunuzda ciddi bir toksin salınımına sebebiyet veren bir problem yaşamışsınızdır. Hipotansiyona düşmüş olabilirsiniz. Yani kan şekerinin regülasyonunu yönetememiş olabilirsiniz. Yani ben sağlıklı bir oruçtan baş ağrısını beklemem. Bunu genelde tetikleyen bir başka neden de kişilerin alışkanlıkları ve zaafiyetleridir. Alışılmış bir kahvaltı rutini, bir çay-kahve rutini, sigara rutini. Bunları yapamamak da baş ağrısını tetikleyebiliyor.
Peynir yaşlandırır!
Verdiğiniz listelerde peynir yok. Neden?
Peynir özellikle yoğun tuz içeriği, yoğun protein içeriğiyle çok su ihtiyacı doğuran bir besin. Yoğun su ihtiyacı doğurduğu için onu olabildikçe azaltmamız lazım. Sadece Ramazan’da değil, normal rutin hayatta da peyniri azaltmamız gerekiyor.
Peynir uzun süre kullanıldığı zaman, her gün yenildiğinde yaşlandırır. Haftada bir – iki kere yenilen peynir gençleştirir. Ama haftanın yedi günü kahvaltısında peynir bulunduran biri çabuk yaşlanır.
